Posocznica, znana również jako sepsa, to stan zagrożenia życia, który rozwija się w odpowiedzi na infekcję. Jest to nieprawidłowa, nadmierna reakcja organizmu na obecność drobnoustrojów, która prowadzi do uszkodzenia własnych tkanek i narządów. Zrozumienie czym jest posocznica, jakie są jej objawy i jak jej zapobiegać, jest kluczowe dla szybkiego reagowania i ratowania życia.

Czym dokładnie jest posocznica?

Posocznica nie jest chorobą samą w sobie, lecz zespołem objawów wynikających z uogólnionej reakcji zapalnej organizmu na infekcję. Gdy organizm walczy z bakteriami, wirusami, grzybami lub pasożytami, układ odpornościowy może zareagować zbyt gwałtownie. Uwalniane są wówczas substancje chemiczne, które zamiast zwalczać patogen, prowadzą do stanu zapalnego w całym ciele. Ten stan zapalny może skutkować zaburzeniem krążenia, uszkodzeniem narządów wewnętrznych, a nawet niewydolnością wielonarządową. Posocznica może rozwinąć się na podłożu każdej infekcji, od zapalenia płuc, przez infekcje dróg moczowych, aż po zakażenie rany.

Drogi rozwoju posocznicy

Rozwój posocznicy zazwyczaj przebiega w kilku etapach. Początkowo pojawia się ognisko pierwotnej infekcji, które może być niewinnie wyglądające, jak na przykład drobne skaleczenie czy przeziębienie. Jeśli organizm nie poradzi sobie z infekcją lub jeśli leczenie jest opóźnione, drobnoustroje mogą przedostać się do krwiobiegu. Wtedy zaczyna się tzw. bakteriemia lub sepsa. Układ odpornościowy reaguje uwolnieniem cytokin prozapalnych, które wywołują ogólnoustrojową reakcję zapalną. Prowadzi to do dysfunkcji narządów, takich jak nerki, płuca, serce czy mózg. W skrajnych przypadkach dochodzi do wstrząsu septycznego, gdzie ciśnienie krwi spada do niebezpiecznie niskiego poziomu, a narządy przestają otrzymywać wystarczającą ilość tlenu.

Objawy posocznicy – na co zwracać uwagę?

Objawy posocznicy mogą być niecharakterystyczne i przypominać inne, mniej groźne schorzenia, co utrudnia jej szybkie rozpoznanie. Kluczowe jest zwracanie uwagi na nagłe pogorszenie stanu zdrowia, szczególnie u osób z istniejącymi infekcjami. Do najczęstszych objawów należą:

• Gorączka lub obniżona temperatura ciała: Nie zawsze występuje wysoka gorączka, czasem może być wręcz odwrotnie.
• Przyspieszone tętno i oddech: Organizm próbuje nadrobić niedobory tlenu.
• Niskie ciśnienie krwi: Może prowadzić do osłabienia, zawrotów głowy, a nawet utraty przytomności.
• Zmiany w stanie psychicznym: Dezorientacja, senność, apatia, a nawet majaczenie.
• Ból i dyskomfort: Uogólniony ból mięśni, bóle głowy, bóle brzucha.
• Zmniejszona ilość oddawanego moczu: Oznacza to problemy z pracą nerek.
• Plamica lub wybroczyny na skórze: Mogą świadczyć o uszkodzeniu naczyń krwionośnych.

Czynniki ryzyka i grupy szczególnie narażone

Chociaż posocznica może dotknąć każdego, istnieją pewne grupy osób, które są bardziej narażone na rozwój tej groźnej choroby. Należą do nich:

• Osoby starsze: Ich układ odpornościowy jest często osłabiony.
• Niemowlęta i małe dzieci: Ich układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały.
• Osoby z obniżoną odpornością: Pacjenci po przeszczepach, osoby chore na nowotwory, osoby zakażone wirusem hiv.
• Osoby z przewlekłymi chorobami: Cukrzyca, choroby nerek, choroby wątroby, choroby płuc.
• Osoby hospitalizowane: Szczególnie te przebywające na oddziałach intensywnej terapii, gdzie ryzyko infekcji jest wyższe.
• Osoby z wszczepionymi urządzeniami medycznymi: Cewniki, protezy, rozruszniki serca.

Jak zapobiegać posocznicy?

Najlepszą metodą walki z posocznicą jest zapobieganie infekcjom, które mogą do niej doprowadzić. Kluczowe działania profilaktyczne obejmują:

• Dbaj o higienę: Regularne mycie rąk, szczególnie po kontakcie z innymi osobami lub powierzchniami publicznymi.
• Szczepienia ochronne: Zgodnie z kalendarzem szczepień, chronią przed wieloma poważnymi infekcjami.
• Szybkie leczenie infekcji: Nie lekceważ żadnych objawów infekcji, skonsultuj się z lekarzem.
• Unikanie antybiotykoterapii na własną rękę: Stosuj antybiotyki tylko wtedy, gdy zostały przepisane przez lekarza i zgodnie z jego zaleceniami.
• Zdrowy styl życia: Zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu wzmacniają układ odpornościowy.

Kiedy szukać pomocy medycznej?

Jeśli podejrzewasz u siebie lub u kogoś bliskiego objawy posocznicy, niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe lub udaj się na najbliższy oddział ratunkowy. Czas jest kluczowy w leczeniu sepsy. Im szybciej zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, tym większe szanse na przeżycie i uniknięcie poważnych powikłań. Lekarze podają antybiotyki dożylnie, aby zwalczyć infekcję, a także stosują terapie wspomagające, mające na celu utrzymanie funkcji życiowych narządów.